Το ενδοκανναβινοειδές σύστημα (ECS)

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν δημοσιευτεί πάνω από 20.000 επιστημονικές μελέτες για το ενδοκανναβινοειδές σύστημα, για τα φυσικά κανναβινοειδή μας και για τους τρόπους, με τους οποίους η κάνναβη μπορεί να συμβάλλει στην ισορροπία του οργανισμού, συντονίζοντας όλες τις βιολογικές του λειτουργίες, με στόχο τη βέλτιστη απόδοση του.

Το ενδοκανναβινοειδές σύστημα αποτελείται από διάφορους υποδοχείς, οι οποίοι μεταδίδουν πληροφορίες στο εσωτερικό του κυττάρου, σχετικά με την αλλαγή των συνθηκών του εξωτερικού περιβάλλοντος και δίνουν το κατάλληλο σήμα για την ανάλογη κυτταρική απόκριση.

Υπάρχουν δύο μεγάλες ομάδες υποδοχέων κανναβινοειδών: CB1 και CB2.

Αυτοί δεν είναι οι μόνοι υποδοχείς κανναβινοειδών, αλλά ήταν οι πρώτοι που ανακαλύφθηκαν και παραμένουν οι καλύτερα μελετημένοι. Οι υποδοχείς CB1 και CB2 είναι βασικοί παράγοντες του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος (ECS). Και οι δύο υποδοχείς βρίσκονται σε ολόκληρο το σώμα, αλλά οι CB1 υποδοχείς είναι περισσότεροι στο κεντρικό νευρικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων των νευρώνων στον εγκέφαλο, ενώ οι CB2 υποδοχείς είναι άφθονοι στην επιφάνεια των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ωστόσο, και οι δύο υποδοχείς μπορούν να βρεθούν σε όλο το σώμα και πιο συγκεκριμένα:

~ στον εγκέγαλο

~ στα ζωτικά όργανα

~ στους συνδετικούς ιστούς

~ στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος

~ στους αδένες

Ομοιόσταση & αυτοφαγία

Στην ουσία, ομοιόσταση είναι οι προσπάθειες του σώματός σας να κρατήσει το εσωτερικό του περιβάλλον σταθερό και βέλτιστο, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στο περιβάλλον γύρω σας. Σκεφτείτε όλα τα όργανα μέτρησης στο ταμπλό ενός αυτοκινήτου ή ενός αεροπλάνου. Όλα αυτά λένε στον χειριστή αν τα πράγματα λειτουργούν - ή δεν λειτουργούν – όπως πρέπει. Όπως τα ταμπλό στο αυτοκίνητο ή στο αεροπλάνο, το σώμα σας λειτουργεί συνεχώς για να παρακολουθεί σημαντικά επίπεδα και λειτουργίες στο σώμα σας.

Είναι η θερμοκρασία σας πολύ υψηλή, πολύ χαμηλή ή ακριβώς σωστή;

Τα ορμονικά σας επίπεδα είναι αυτά που πρέπει να είναι;

Η καρδιά σας χτυπάει πάρα πολύ γρήγορα;

Χρειάζεστε καύσιμο ή ξεκούραση;

Όταν κάτι δεν λειτουργεί όπως πρέπει, το σώμα σας ενεργοποιεί το ECS για να το διορθώσει. Έτσι, όταν νιώθετε υπερβολική ζέστη και αρχίζετε να ιδρώνετε, ευχαριστείστε το ECS σας, για την εργασία που κάνει ώστε να νιώσετε πιο δροσεροί.

Το στομάχι γκρινιάζει; Αυτό είναι το ECS που σκοπός του είναι να σας υπενθυμίσει να τρώτε επειδή χρειάζεστε καύσιμα.

Το ενδοκανναβινοειδές σύστημα έχει χαρακτηριστεί ως το σημαντικότερο φυσιολογικό σύστημα και ο κυριότερος σκοπός της ύπαρξής του στο σώμα μας είναι η διατήρηση της ομοιόστασης. Ομοιόσταση είναι η έννοια όπου τα περισσότεροι βιολογικά συστήματα, όπως είναι κι ο ανθρώπινος οργανισμός, ρυθμίζονται ενεργά για να διατηρήσουν όλες τις βιολογικές λειτουργίες σε ισορροπία, ανεξάρτητα από τις συνθήκες που επικρατούν στο εξωτερικό του περιβάλλον.

Π.χ. Το σώμα μας δεν θέλει η θερμοκρασία του να είναι πολύ ζεστή ή πολύ κρύα, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα να είναι πολύ υψηλά ή πολύ χαμηλά, και ούτω καθεξής.

Μία άλλη σημαντική λειτουργία του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος είναι η αυτοφαγία, δηλαδή ένας τρόπος αναγέννησης των ίδιων των κυττάρων. Αυτοφαγία είναι η διαδικασία κατά την οποία τα κύτταρα καταστρέφουν ένα μέρος του εαυτού τους, ώστε να αποβάλλουν μετά τα κατεστραμμένα τμήματα τους και να δημιουργηθούν εκ νέου πιο δυνατά και υγιή, ως νέα κύτταρα.

Η αυτοφαγία κρίνεται από τις πιο σημαντικές βιολογικές λειτουργίες του ενδοκανναβινοειδούς, γιατί αν αυτό δεν λειτουργεί σωστά ή πάψει να λειτουργεί, υπάρχει κίνδυνος να εμφανιστούν πολύ σοβαρές ασθένειες, όπως ο καρκίνος και ο διαβήτης.

Είμαστε ακόμα νωρίς στη διαδικασία να υπολογίσουμε πώς να διορθώσουμε την έλλειψη ενδοκανναβινοειδών, αλλά η αυξανόμενη διαθεσιμότητα των προϊόντων ιατρικής κάνναβης και CBD έχει εν πολλοίς αγκαλιαστεί από την κοινότητα των ασθενών.

Το ενδοκανναβινοειδές είναι ένα σύστημα νευρορυθμιστικό, που μπορεί είτε να μπλοκάρει τις διεργασίες που είναι πάνω από ένα όριο π.χ το άγχος, είτε να ανεβάζει τις διεργασίες, που είναι κάτω από ένα φυσιολογικό όριο και έτσι να μας φτιάχνει τη ψυχική διάθεση, όταν έχουμε κατάθλιψη. Αυτή είναι με απλά λόγια, η διατήρηση της ομοιόστασης στον οργανισμό μας.

Το σώμα σας ενεργοποιεί το ECS με ακρίβεια, ώστε να επηρεάζει μόνο αυτό που χρειάζεται.

Η αξία του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος

Τα ενδοκανναβινοειδή δημιουργούνται ανταποκρινόμενα στις ανάγκες του ευρύτερου φυσιολογικού συστήματος και θεωρούνται σε μεγάλο βαθμό ότι χρησιμοποιούνται για τις ρυθμιστικές λειτουργίες του σώματος. Ενεργώντας προς τα πίσω στα προσυναπτικά κύτταρα, ελέγχουν την ένταση που στέλνουν τα επικοινωνιακά σήματα.

Με τον τρόπο αυτό τα ενδοκανναβινοειδή επηρεάζουν τη διάρκεια και την ένταση του ευρέος φάσματος των φυσιολογικών διεργασιών υπό τον έλεγχό τους. Ωστόσο, έχει επανειλημμένα σημειωθεί ότι, ενώ το ενδοκανναβινοειδές σύστημα συνδέεται με μια σειρά σημαντικών διεργασιών και συγκεντρώνεται στον εγκέφαλο, στο νευρικό σύστημα και στα αναπαραγωγικά όργανα, δεν επηρεάζει τις περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν την καρδιά και τη λειτουργία των πνευμόνων. Αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους δεν εμφανίζονται θανατηφόρες υπερβολικές δόσεις κανναβινοειδών (NCI, 2016).

Μεταφορικά, το ενδοκανναβινοειδές σύστημα μπορούμε να το δούμε σαν ένα σύστημα, που κλειδώνει και ξεκλειδώνει διάφορες «κλειδαριές». Σαν κλειδαριές, μπορούμε να φανταστούμε τους υποδοχείς που υπάρχουν στις κυτταρικές μεμβράνες και περιμένουν τα κανναβινοειδή. Σαν κλειδιά, μπορούμε να δούμε γενικά τα ενδοκανναβινοειδή, τόσο αυτάπου προσλαμβάνουμε απέξω όσο και αυτά, που ενεργοποιούνται μέσα στον οργανισμό μας.

Τα κανναβινοειδή, που παίρνουμε από την κάνναβη,όπως είναι το CBD, συνεργάζονται με τα ενδοκανναβινοειδή και ενισχύουν την φυσική παραγωγή τους από τον ανθρώπινο οργανισμό, με αποτέλεσμα την τόνωση του ενδοκανναβινοειδούς και κατ’ επέκταση την βέλτιστη λειτουργία του οργανισμού.

Όπως, λοιπόν, το κλειδί ταιριάζει σε μια κλειδαριά, έτσι και τα ενδοκανναβινοειδή αλληλεπιδρούν με τους υποδοχείς και μεταδίδουν πληροφορίες σχετικά με τις μεταβαλλόμενες συνθήκες για να ξεκινήσουν μια διαδικασία, με στόχο να βοηθήσουν το σώμα να επιτύχει ομοιοσταση ή ισορροπία μέσα στο σώμα, παρά τις εξωτερικές επιδράσεις (Alger, 2013) .

Κάθε φορά που υπάρχουν αποκλίσεις από την ομοιόσταση στις λειτουργίες του σώματος, το ενδοκανναβινοειδές σύστημα ενεργοποιείται και αρχίζει να ανταποκρίνεται αναλόγως με τη σύνθεση των ενδοκανναβινοειδών, τα οποία δρουν ως νευροδιαβιβαστές.

Το ECS το κάνει αυτό μέσω των υποδοχέων κανναβινοειδών που βρίσκονται σε επιλεγμένους ιστούς.

Έχουμε (τουλάχιστον) δύο τύπους υποδοχέων κανναβινοειδών:

~ CB1, που βρίσκεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος και νεύρα του νωτιαίου μυελού)

~ CB2, που βρίσκεται στο περιφερικό νευρικό σύστημα (νεύρα στα άκρα σας), το πεπτικό σύστημα και εξειδικευμένα κύτταρα στο ανοσοποιητικό σύστημα

Μέσω αυτών των υποδοχέων, η CBD βοηθά το ενδοκανναβινοειδές σύστημα να ρυθμίσει πολλές σημαντικές λειτουργίες του οργανισμού, όπως:

~ Ορεξη

~ Μεταβολισμός

~ Πέψη

~ Ανοσοποιητική λειτουργία

~ Φλεγμονή, συμπεριλαμβανομένης της νευροφλεγμονής

~ Διάθεση

~ Χιούμορ

~ Ύπνος

~ Αναπαραγωγή / γονιμότητα

~ Μηχανικός έλεγχος

~ Ρύθμιση θερμοκρασίας

~ Δημιουργικότητα

~ Μνήμη

~ Πόνος

~ Χαρά / ανταμοιβή

Επειδή τα προϊόντα κανναβιδιόλης μπορούν να τονώσουν τη δραστηριότητα του ECS, είναι προφανείς στόχοι για πιθανές θεραπείες και βλέπουμε ήδη πολλές έρευνες σχετικά με τις θεραπείες που βασίζονται σε κανναβινοειδή.

Οι θέσεις υποδοχέα του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος περιλαμβάνουν παραλλαγές υποδοχέων CB1 και CB2 , οι οποίες ανταποκρίνονται διαφορετικά σε διάφορα κανναβινοειδή (Pacher et al, 0,2006).

Οι υποδοχείς CB1 είναι πιο διαδεδομένοι στο κεντρικό νευρικό σύστημα και συνδέονται με τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:

~ Διαμόρφωση στρες και άγχους

~ Όρεξη

~ Μειωμένη ναυτία

~ Ισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος

~ Αναστολή όγκων

Οι υποδοχείς CB2 βρίσκονται κυρίως στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και φαίνεται να κυριαρχούν στην καταπολέμηση της φλεγμονής και της βλάβης στους ιστούς. Ορισμένα κύτταρα μπορούν ακόμη και να περιέχουν και τους δύο τύπους υποδοχέων, ο καθένας από τον οποίο είναι υπεύθυνος για μια διαφορετική λειτουργία.